Makatta bulunan ve dışkılamadan sorumlu olan kasın uygun olarak çalışmamasına anismus adı verilir. Bu kasa puborektal ismi verilmektedir. Puborektal kas u şeklindedir ve dışkının vücuttan atılabilmesi için dışkının itilmesini sağlar. Anismusta kaslar normal olarak kasılmak yerine kramp şeklinde kasılmaktadır. Ayrıca dışkılama sonrasında gevşemesi gereken kasın yeteri kadar gevşememesi de hastalığın bir parçasıdır.
Belirtileri Nelerdir?
Makatta Ağrı
En çok görülen ve rahatsızlık veren belirtidir. Genellikle dışkılama sonrası makatta kasılma ve buna bağlı olarak kramp şeklinde ağrı gözlenir. Kasılmalar ancak muayene esnasında gerçekleşirse hekim tarafından tespit edilebilir. Makat çatlağında da istemsiz kasılmalar yaşanmaktadır. Makat çatlağını kişinin kedisi tespit edebilir.
Dışkıyı Tam Boşaltamama
Anismus şikayeti yaşayan hastalar için dışkılama zorlu bir olaydır. Dışkılama da zorlanılması sebebiyle ıkınmak zorunda kalırlar ve bu durum tuvalette uzun vakit geçirilmesine neden olabilir. Hasta ne kadar ıkınıp zorlansa da tuvaletten çıkarken hala dışkı tam boşaltılamamış gibi hissedebilir. Bu tarz bir sorun yaşayan kişilerin anal bölge adaleleri oldukça kuvvetlidir ve bu durum muayene yapan hekim tarafından fark edilebilir.
Bu sorunu yaşayan hastalar sık sık kabız kalabilir ve dışkıyı parmak yardımıyla boşaltma ihtiyacı hissedebilir.
Teşhis Nasıl Konur?
Anismus teşhisi koymak için kesin kalıplar ve bulgular bulunmamaktadır. Tanı koyulabilmesi için hastanın hikayesi oldukça önemlidir. İhtiyaç halinde başvurulan yollar; manometri ve defakografidir. Her ikisi de kesin tanı koyamasa da manometri durum hakkında aydınlatıcıdır. Bir kişiye kesin olarak anismus teşhisi koyulması mümkün değildir.
Anismus Tedavi Nasıl Yapılır?
Hastalığın mutlak olarak şu şekilde tedavi edilir şeklinde bir tedavi uygulaması bulunmamaktadır. Onun yerine uygulanıp faydası görülen çeşitli seçeneklere başvurulmaktadır.
Ameliyat
Anal bölgede ameliyat yani kesi yapılması gaz ve dışkı kaçırılması riskine neden olması yüzünden tavsiye edilen bir seçenek değildir. Ayrıca başarı oranı da oldukça düşüktür. Fissür tedavisinde uygulanan LİS ameliyatı bu sorun içinde uygulanmaktadır. Ancak verimsiz ve riski olması sebebiyle pek tercih edilmez.
Botox Tedavisi
%100 sonuç vermese de %95 civarında etkilidir. Botox enjeksiyonu gereksiz yere kasılan puborektal kasının felç edilmesini sağlar. Enjeksiyon hastaların büyük çoğunluğunda olumlu sonuçlar vermektedir. Olumlu sonuç alınamayan kişilerde ise 15 gün sonra ikinci seans gerçekleştirilir. Bazı hastalarda 2. Seansın da işe yaramadığı durumlar gözlenmiştir.
Botox enjeksiyonu aşı olmak, iğne yaptırmak kadar kolay ve hızlı bir tedavidir. Ayrıca kanıtlanmış hiçbir yan etkisi de bulunmamaktadır.
Karıştığı Hastalıklar; Hemoroid (basur), anal fissür (makat çatlağı, makatta yırtık), apseler (peri anal apse, rektal apse), proktit (iltihap), rectit(rektum iltihabı), sarkma (makat ya da bağırsak dışarı çıkar), soliter ülserdir. Ağrı yapan anal bölge hastalıkları ile karıştırılabilmektedir.
Anismus sorununun tedavisi için genel cerrahi dalının proktoloji alanında uzman hekimlerin tercih edilmesi sorunun doğru tespiti ve en makul tedavinin uygulanması açısından önemlidir. Doğru branşa başvurulması zaman ve maliyet açısından avantajlı olacaktır.
Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi mezunu olan Op. Dr. Atilla KAYA 1986 yılından bu yana genel cerrahi uzmanı olarak hizmet vermektedir. Kıl dönmesi, hemoroid ve anal fissür gibi makat hastalıkları yanı sıra nasır, siğil ve ben tedavileri uygulamaktadır.